Als mensen in de laatste levensfase thuis verblijven, vraagt dat veel van de omgeving. Hulp van vrijwilligers kan dan van enorme waarde zijn. Voor de patiënt zelf, maar zeker ook voor de mantelzorgers. Het zou goed zijn als artsen de Vrijwilligers Palliatieve Terminale Zorg (VPTZ) organisatie in hun gemeente in elk geval kennen, zodat het verwijzen ook makkelijker wordt.

VPTZ-vrijwilligers zijn speciaal opgeleid om patiënten en hun mantelzorgers te ondersteunen in de laatse levensfase, met praktische hulp en persoonlijke aandacht.

Astrid Kodde, huisarts, kaderarts palliatieve zorg en medisch adviseur bij stichting PaTz, heeft positieve ervaring met deze vrijwilligers. “Ik denk dat de aanwezigheid van een vrijwilliger veel rust en ruimte kan brengen. Voor de patiënt kan het fijn zijn om even de zorgen te kunnen delen met een buitenstaander, die toch dichtbij komt, zonder het gevoel te hebben de mantelzorger daarmee te belasten. Voor de mantelzorger is het fijn dat die bijvoorbeeld met een gerust hart even weg kan gaan, omdat hij/zij weet dat er iemand bij de zieke is.”

Op de been blijven

Als iemand ernstig ziek is, moet je continu alert zijn, wat erg vermoeiend is. “Als je intensief voor iemand zorgt, moet je kunnen bijtanken. Dat is geen luxe, maar noodzaak. Om goed afscheid te kunnen nemen, moet je ook een beetje op de been blijven. Als je alleen maar aan het zorgen bent, kom je niet aan je eigen emoties toe.”

Soms geeft alleen het idee dat je ondersteuning kunt krijgen al veel rust. “Een oudere dame uit onze praktijk was erg bang voor wat er komen zou. Ze maakte vroegtijdig kennis met VPTZ. Dit zorgde ervoor dat ze geruster thuis kon blijven, omdat ze wist dat er eventueel zorg thuis mogelijk was.”

Elkaar kennen

Gezien de enorme tekorten in de zorg zijn vrijwilligers een welkome hulp. Kodde vindt het dan ook onbegrijpelijk dat het VPTZ-aanbod niet volledig wordt benut. “Er staan VPTZ-vrijwilligers klaar, en ondertussen zijn wij artsen aan het zoeken hoe de thuiszorg meer aanwezig kan zijn. Soms is een professional niet per se nodig. Mijn oproep is: benut de vrijwilligers, ze zijn getraind en vaak erg sensitief en goed in staat aan te voelen wat in een specifieke situatie nodig is.”

Het zou goed zijn als (huis)artsen de VPTZ-organisatie in hun gemeente in elk geval kennen, zodat het verwijzen ook makkelijker wordt. “Betrek ze bijvoorbeeld bij een PaTz-groep of nodig ze uit voor een scholing. En: je hoeft voor het verwijzen niet bang te zijn voor allerlei ingewikkelde procedures. Je belt de coördinator en het wordt opgepakt!”

Door heel Nederland zijn ruim 200 organisaties aangesloten bij VPTZ. In alle gemeentes is een organisatie actief die vrijwilligers inzet in de thuissituatie. Kijk op www.vptz.nl voor het complete overzicht.

Artikel overgenomen van de website van de artsenfederatie KNMG